Geert Schimmel en zijn collega’s zien veel jongeren met letsel die in het onderwijs dreigen vast te lopen. “Het is natuurlijk belangrijk dat dit zo veel mogelijk wordt voorkomen”, zegt hij, “en volgens mij is het ook niet nodig. Met begeleiding is het vaak goed haalbaar achterstanden niet te laten ontstaan of weg te werken. Wij geloven erin dat iedereen er een belang bij heeft dat jongeren in het onderwijssysteem verder komen: zij zelf, hun ouders en de onderwijsinstellingen, maar ook de belangenbehartigers en de verzekeraars. Het is dus mogelijk - maar het kan complex zijn. We hebben immers met jongeren te maken. Vaak maken jongeren sowieso keuzes die net anders zijn dan misschien verstandig was - en dan zitten ze op dat moment ook nog eens in een vervelende situatie.”

Ook door arbeidsdeskundigen

Na zijn studie psychologie begon Geert Schimmel een studiekeuzebureau, om jongeren bij hun studiekeuze te helpen. In die tijd werd hij door een arbeidsdeskundige benaderd, die in de letselschadebranche werkte, met het verzoek een jonge cliënt van hem te begeleiden, terug het onderwijs in. Dit verzoek leidde in 2016 tot de oprichting van LetsCo. Met het studiekeuzebureau werd toen gestopt. “We waren op dat moment nog maar met z’n vieren”, vertelt Geert Schimmel. “Inmiddels zijn we flink gegroeid en hebben we expertise binnengehaald, want de begeleiding van jongeren met letsel is echt wat anders dan de studiekeuze van gezonde jongeren.” Die expertise was destijds niet meteen voorhanden. De begeleiding van jongeren met letsel was vooral het werk van arbeidsdeskundigen en in mindere mate ook van overige belangenbehartigers. “Dat gebeurt nog wel en daar zijn we blij mee, want we vinden het heel goed als wie dan ook zich ervoor inzet jongeren verder te helpen”, aldus Geert Schimmel. Toch moet worden vastgesteld dat de begeleiding in het onderwijs van jongeren met een problematiek vanwege hun letsel een specialisme is. De letsel-onderwijsdeskundigen hebben diverse achtergronden, maar zijn bij voorkeur op het snijvlak van onderwijs en zorg opgeleid. Zij zijn dus pedagoog, psycholoog, orthopedagoog of onderwijskundige, “maar voor hen is de letselschadebranche meestal nieuw”, licht Geert Schimmel toe, “en daarom leiden we zelf onze eigen letsel-onderwijsdeskundigen op.”

In heel Nederland

De achttien letsel-onderwijsdeskundigen werken vanuit huis – de binnendienst is in een kantoor in Hilversum gehuisvest – en wonen en werken verspreid over heel Nederland. “Zij moeten vooral de lokale en regionale onderwijsinstellingen goed kennen en daar als het ware kind aan huis zijn”, zegt Geert Schimmel. “Het is telkens onze grootste uitdaging om bij die instellingen bij de juiste personen terecht te komen, die voor ons de juiste trajecten in gang kunnen zetten. Wil je iets voor een scholier of student gedaan krijgen, dan moet je goed weten met wie je dat moet doen en dan is het fijn als hij of zij jou kent. Als ik hier bij MBO Utrecht kom, een gigantische onderwijsinstelling, ben ik blij als ik hoor: daar heb je Geert weer, die wil waarschijnlijk iets voor een student met letsel regelen.” Zonder de juiste relaties kan het moeilijk zijn een school tot actie te bewegen, is zijn ervaring. “Er is een verschil tussen de letselschadebranche en het onderwijsland. Voor de letselschadebranche is vertraging in iemands ontwikkeling een schadepost, terwijl scholen het soms prima vinden als iemand een jaartje overdoet.”

Tijdig inschakelen

Begeleiding van letselschadeslachtoffers in onderwijssituaties begint idealiter kort voor het schooljaar waarin achterstand moet worden voorkomen. “Te vaak zijn wij aan het puinruimen”, stelt Geert Schimmel vast. “Dan worden wij ingeschakeld als de problemen al levensgroot zijn. Juist in deze maanden, in het voorjaar, krijgen wij ongelofelijk veel werk. Dan moet bijvoorbeeld een jongere met letsel over een aantal weken zijn laatste stage afronden en dat gaat waarschijnlijk niet lukken. Dan moeten wij het oplossen, terwijl de eerste achterstanden misschien al maanden geleden zijn ontstaan.” Geert Schimmel vraagt belangenbehartigers en verzekeraars daarom al in de komende zomermaanden vast te stellen welke schoolgaande en studerende jongeren in hun dossiers het risico lopen dat ze in het schooljaar 2023-2024 op achterstand raken. “Soms kunnen jongeren al na enkele kleine interventies zelfstandig verder. Ik ben ervan overtuigd dat wij de helft van ons werk niet hadden hoeven doen wanneer we enkele maanden eerder waren ingezet”, aldus Geert Schimmel.

Stroperigheid

LetsCo heeft inmiddels een stevige basis in de letselschadebranche. “Met wie wij niet kunnen werken”, zegt Schimmel beslist, “zijn partijen die om welke reden dan ook de schade willen laten oplopen. Die partijen weten zelf wel wie dat zijn. Ook als doubleren het doel van de jongere is, omdat die daar een bepaald bedrag voor krijgt, gaan we die jongere niet helpen, want ons doel is steeds met hem of haar verder te komen.” Wel willen helpen, maar niet kunnen helpen, kan het gevolg zijn van wat Geert Schimmel ‘de stroperigheid in letselschadeland’ noemt. “Soms schrijven we een voorstel en dan duurt het maar en duurt het maar voordat we een reactie krijgen. We zijn dan een stuk verder in de tijd, waardoor de problemen weer groter zijn geworden.” Ook de vele verzoeken om informatie houden Geert Schimmel en zijn collega’s van hun werk af. “We krijgen veel vragen, die ons ongelofelijk veel tijd kosten en die tijd kunnen wij niet in de begeleiding stoppen. En ben je het ergens niet mee eens, bel dan gerust – in plaats van brieven heen en weer te schrijven. Wij communiceren via WhatsApp met jongeren, dat gaat snel – daar kan de letselschadebranche nog van leren.”

Werkwijze

Na de ontvangst van een gezamenlijke opdracht van de belangenbehartiger en verzekeraar bezoekt een van de letsel-onderwijsdeskundigen de scholier of student bij hem of haar thuis voor een intakegesprek. Op grond daarvan wordt vastgesteld waar de jongere vastloopt, welke ondersteuning nodig is en welke onderwijsgerelateerde doelen moeten worden behaald. Dit alles wordt in een begeleidingsvoorstel beschreven, dat na goedkeuring van de jongere aan de belangenbehartiger en de verzekeraar wordt gestuurd. Na hun akkoord start de uitvoering, meestal door contact met de onderwijsinstelling op te nemen. (Soms staat de jongere nog niet ergens ingeschreven.) Met die instelling wordt besproken wat zij aan de begeleiding van de jongere extra kan bijdragen. “Een school heeft een zorgplicht, een school moet zorg geven”, zegt Geert Schimmel, “maar dat is een ingewikkelde.”

Passend onderwijs

“In Nederland hebben we de Wet passend onderwijs”, vervolgt hij. “Elke jongere moet het onderwijs krijgen dat in zijn situatie passend is, met de nodige ondersteuning daarbij. Op hogescholen en universiteiten is afgesproken waarop studenten mogen terugvallen, dus wat zij mogen verwachten. Die afspraak is echter een inspanningsverplichting en het verschilt per onderwijsinstelling enorm hoever zij daarin willen gaan. Dat begrijp ik goed – de onderwijsinstelling heeft soms andere doelstellingen dan de partijen waarvoor wij werken. Maar wij moeten daarom vaak veel verder gaan dan de instelling in eerste instantie wil om de jongere bijvoorbeeld over te laten gaan.” Extra begeleiding kost een onderwijsinstelling extra mankracht en daar is nu al een tekort aan. “Dat klopt”, zegt Schimmel. “Maar ik ben kritisch als de instelling zegt daar het geld niet voor te hebben. Momenteel zit er heel veel geld in het onderwijs, ook al door alle coronagelden en dergelijke. Qua mankracht en kennis is het een lastige zaak, maar toch, in mijn ideale wereld moet elke jongere met letsel meer ondersteuning krijgen.” Die ondersteuning in onderwijsverband is natuurlijk vooral ook nodig wanneer het letsel cognitieve gevolgen heeft, zoals concentratieproblemen, vermoeidheid, hoofdpijn enzovoort. “Voor een jongere met cognitieve klachten is onderwijs per definitie uitdagend en ingewikkeld. Het gaat om kennis opnemen en kennis reproduceren. Het is vaak alles of niets: je kunt het volgen of niet.”

Serieus nemen

Niet alleen begeleiders op school, maar ook de letsel-onderwijsdeskundigen ondersteunen de jongeren waar nodig. Vaak komt dat neer op het expliciteren van eventuele achterstanden, het bieden van overzicht en het samen organiseren van een inhaalslag, indien nodig met extra hulp. Om de cognitieve problemen aan te pakken kunnen leerstrategieën worden aangeboden. Geert Schimmel: “Ons doel is altijd dat de jongere zo snel mogelijk weer zelfstandig verder kan. En dat begint met het serieus nemen van de jongere. Veel jongeren met letsel voelen zich door de school in de steek gelaten. De school neemt het letsel niet serieus genoeg, weet niet goed hoe ermee om te gaan en wil weinig tijd en moeite in de begeleiding steken. Wat een school in ieder geval niet moet doen, is de jongere neerzetten als typisch een student die toch al nooit komt opdagen. Misschien is dat waar en maakt die jongere inderdaad een andere keuze - het zijn jongeren. Wel moet je starten met goed naar die jongeren te luisteren en hun behoefte aan ondersteuning serieus te nemen.”

Resultaten

De begeleidingstrajecten van LetsCo hebben concrete, meetbare doelen. De overgang naar een volgend leerjaar, het afronden van een stage, het halen van een examen, de start van een nieuwe passende opleiding - het kunnen allemaal einddoelen van de begeleiding zijn. “De meeste begeleidingsvoorstellen hebben betrekking op een redelijk korte periode”, aldus Geert Schimmel. “Intern evalueren we heel strikt of de doelen in onze trajecten worden behaald. We proberen vooral kort na de start heel snel slagen te maken. Alles wat je dan in gang kunt zetten, gaat positief door. Tijdens het traject kunnen zich natuurlijk ontwikkelingen voordoen. Daarom is de duur van onze begeleiding zo kort als mogelijk en zo lang als nodig. Maar succes is op verschillende manieren te meten, niet alleen naar de doelen die zijn bereikt. Vaak zijn er ook andere resultaten: jongeren die zich weer vrijer voelen, meer zelfvertrouwen hebben en ook op andere leefgebieden weer stappen kunnen zetten. Ook dat is veel waard.”