Albert Verheij, hoogleraar Privaatrecht in Groningen, sprak over angstschade in relatie tot de WAMCA (Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie). In het schadevergoedingsrecht komt angst op drie niveaus voor: angst als oorzaak van geestelijk letsel, angst als gevolg van een medische fout en angst ‘an sich’. Verheij spitste zijn verhaal toe op deze derde vorm en gaf aan dat angst niet alleen als immateriële schade kan worden beschouwd, maar ook vermogensschade tot gevolg kan hebben (bijvoorbeeld omdat een beveiligingsinstallatie werd aangelegd).

Vergoedbaar?

Verheij behandelde vervolgens de vraag of angstschade vergoedbaar is. Soms is dat wel degelijk het geval, zei hij. Hij verwees wat dat betreft naar de aardbevingen in Groningen, maar ook naar de oudejaarsrellen aldaar in 2005, waarbij een echtpaar gedurende vijfeneenhalf uur door circa 65 relschoppers werd belaagd, en naar een casus waarin op een agent werd ingereden die doodsangsten uitstond. In al deze gevallen vond de Hoge Raad het vanzelfsprekend dat er smartengeld werd toegekend. Daarnaast zijn er uitspraken van strafrechters (met betrekking tot stalking, bedreiging en ontvoering) en civiele rechters (over onder andere blootstelling aan een gevaarlijke stof).

EBI-arrest

Albert Verheij besprak in dit verband het EBI-arrest van de Hoge Raad.¹ Hij zei: “In dit arrest heeft de Hoge Raad een aantal gezichtspunten geformuleerd ter invulling van het begrip aantasting in de persoon in artikel 6:106 sub b BW. Of van een persoonsaantasting sprake is, wordt bepaald door weging van de aard en de ernst van de normschending en van de gevolgen daarvan voor de benadeelde. Enkele schending van fundamenteel recht levert geen persoonsaantasting op, aldus de Hoge Raad.” Vanuit deze gezichtspunten behandelde Verheij de vergoeding van drie categorieën angstschade, namelijk de angst voor de eigen fysieke integriteit, de angst voor fysieke integriteit van anderen (dierbaren) en de angst voor eigen andere belangen. “Met de toegekende bedragen komt de zilvervloot niet binnenvaren”, aldus Verheij.

Collectieve actie

Tot slot besprak Verheij de vordering van angstschade volgens de WAMCA. “Ik denk niet dat er al te veel problemen zijn om in een collectieve actie angstschade te vergoeden. Hoe je dat precies structureert en hoe je vaststelt dat mensen in de ene categorie het minimumbedrag plus één keer een opslag krijgen en in de andere categorie het minimumbedrag plus twee keer een opslag, dat hangt van de omstandigheden van het geval af. Maar de Hoge Raad geeft volgens mij veel ruimte.”