Volgens Cilon is ‘massaschade’ een containerbegrip zonder een vastomlijnde definitie. Hij hanteert de  definitie: ‘Een (soortgelijke) gebeurtenis waardoor een groot aantal personen is gedupeerd waarbij voor de schade(bepaling) dezelfde en/of nauwverwante feitelijke en juridische vragen beantwoording behoeven’. Hij noemde als voorbeelden van massaschaden de PIP-implantaten, de apneuapparaten van Philips, de toeslagenaffaire, MH17, grote kettingbotsingen, ‘Long COVID’ in de zorg en het onderwijs en te zwaar belaste beladers op Schiphol. Cilon spitste zijn presentatie toe op het schadeproces na erkenning van aansprakelijkheid en illustreerde een en ander aan de hand van het schietincident dat op 9 april 2011 in winkelcentrum De Ridderhof in Alphen aan den Rijn heeft plaatsgevonden. De juridische inzet was dat de politie ten onrechte een wapenvergunning heeft afgegeven en daarmee onrechtmatig/nalatig heeft gehandeld (art. 6:162 BW) jegens de slachtoffers van het schietincident. Het verweer vanuit de politie was op het relativiteitsvereiste gebaseerd (artikel 6:163 BW), het conditio-sine-qua-non-verband en de toerekening. De ten onrechte afgegeven wapenvergunning werd niet betwist. Simpel weergegeven zou de ten onrechte afgegeven wapenvergunning niet specifiek ter bescherming van de veiligheid van individuele burgers dienen, zou de schutter ook zonder wapenvergunning tot zijn daad zijn gekomen, waarmee het oorzakelijk verband ontbreekt, en dus kan de veroorzaakte materiële en immateriële letsel- en overlijdensschade niet aan de politie worden toegerekend. De Hoge Raad ging niet mee in deze verweren en oordeelde in haar arrest van 20 september 20193 dat de politie aansprakelijk is en dat de  geschonden norm (de ten onrechte afgegeven wapenvergunning) een ruime toerekening van de schade rechtvaardigt.  De veroorzaakte materiële en immateriële letsel- en overlijdensschade wordt daarmee aan de politie toegerekend en komt voor vergoeding in aanmerking.

Verwachtingen

Net als Veeru Mewa benadrukte Philip Cilon het belang van het managen van verwachtingen bij de slachtoffers, hun belangenbehartigers, de politie, de aansprakelijkheidsverzekeraar van de politie en later ook de Stichting VSSA (Stichting Vergoeding schade slachtoffers schietincident Alphen aan den Rijn). Daarnaast refereerde hij aan de maatschappelijke aandacht en impact, die ook de politiek niet was ontgaan. “Al deze verwachtingen moet je managen”, aldus Cilon. “Daarnaast heb je met verantwoordelijkheden en bevoegdheden te maken, wie kan wat en wie mag wat? En je hebt met vertrouwen te maken. Vanuit de eigen achterban heb je dat vertrouwen wel, maar je hebt ook met slachtoffers en belangenbehartigers te maken die achtenhalf jaar hebben moeten wachten. De politie werd en wordt door deze groep als boosdoener gezien. Als je vervolgens als ingeschakelde expert met de slachtoffers en hun belangenbehartigers in gesprek gaat, word je niet overal even warm onthaald. Het vraagt dan om inzet van de juiste vaardigheden om een en ander in het juiste perspectief te plaatsen. Bedenk daarbij dat juridisch verklaarbaar is dat een juridische procedure achtenhalf jaar heeft geduurd, maar dat dit uiteraard niet is waarop slachtoffers op dat moment op zitten te wachten.”

Inzicht

Philip Cilon legde uit welke aanpak in de casus Alphen aan den Rijn was gekozen. Hij sprak over het inzicht verkrijgen in concrete gegevens van slachtoffers en hun belangenbehartigers en in de betrokkenheid van de slachtoffers en de gevolgen daarvan (overlijden, fysiek letsel, psychisch letsel). Ook besprak hij het afstemmen van werkwijzen met politie, de aansprakelijkheidsverzekeraar, de Stichting VSSA en de belangenbehartigers. Hij benoemde de dynamiek in het proces, zoals de continue bewaking van de ontwikkelingen en het direct daarop handelen. Hij benoemde een aantal complicerende factoren in het gehele (schade)proces, waaronder belangenbehartigers die hun eigen plan trokken, de media en de publiciteit. Leerzaam was Cilons’ overzicht van de resultaten en inzichten die de frontoffice en de backoffice van Andriessen Expertise in deze casus hadden opgedaan. “Een stakeholdersanalyse geeft inzicht”, vertelde hij tot slot, “en kan mijns inziens worden verricht om alle uiteenlopende belangen inzichtelijk te krijgen en in kaart te brengen, zodat die informatie niet verloren gaat of pas na verloop van jaren wordt opgesteld met alle bijbehorende irritaties en conflicten. Het concrete draaiboek ligt daarmee klaar voor het geval er ook in juridische zin moet worden gepresteerd.”